Ma Kết (Capricorn ♑︎) (tiếng Hy Lạp: Αιγόκερως, phiên âm: Aigókerōs, tiếng Latin nghĩa là “dê có sừng”) là cung chiêm tinh thứ mười trong số mười hai cung hoàng đạo, có nguồn gốc từ chòm sao Ma Kết (Capricornus) với biểu tượng là con dê.
Chòm sao này nằm ở góc 270–300 độ của hoàng đạo, tương ứng với kinh độ thiên thể. Theo hệ thống chiêm tinh nhiệt đới, Mặt Trời đi qua khu vực này từ khoảng ngày 22 tháng 12 đến 19 tháng 1. Ma Kết là một trong ba cung Đất, cùng với Xử Nữ và Kim Ngưu, đồng thời là cung âm tính và một trong bốn cung Thống lĩnh. Ma Kết được chi phối bởi hành tinh Sao Thổ và đối cung của nó là Cự Giải.
| Ma Kết | |
 |
|
| Ngày sinh | 21 tháng 12 đến 19 tháng 1 |
| Biểu tượng | Dê biển |
| Nguyên tố | Đất |
| Tính chất cung Hoàng Đạo | Cung Thống lĩnh |
| Chủ tinh | Sao Thổ |
| Nhà | Thứ mười |
Năng lượng Thống lĩnh
Ma Kết là cung Hoàng đạo cuối cùng trong bốn cung Thống lĩnh gồm Bạch Dương, Cự Giải, Thiên Bình, Ma Kết trong vòng tròn chiêm tinh. Tất cả các cung này đều mang năng lượng khởi đầu và lãnh đạo đầu mỗi mùa trong năm. Mùa Ma Kết bắt đầu vào mùa Đông, khi ánh sáng và năng lượng thấp nhất. Đặc điểm rõ rệt của thời điểm này chính là nguồn gốc của quyền lực, sức mạnh vượt trội và bản chất tiên phong của Ma Kết như một hình mẫu dẫn đầu tiêu biểu.
Thần thoại
Mặc dù có độ sáng khá yếu ớt, chòm sao Ma Kết lại là một trong những cung hoàng đạo có liên kết thần thoại lâu đời nhất. Chòm sao này được miêu tả liên tục như một sinh vật lai giữa dê và cá từ thời kỳ Đồng thau Trung Cổ, khi người Babylon sử dụng biểu tượng MULSUḪUR.MAŠ “Dê-Cá” để biểu trưng cho thần Ea của họ.
Trong thần thoại Hy Lạp, Ma Kết đôi khi được gắn liền với Amalthea, con dê đã nuôi nấng thần Zeus khi mẹ của cậu, Rhea, đã bỏ thần lại đảo Crete nhằm cứu thần khỏi người cha vô nhân tính Cronus. Chiếc sừng gãy của Amalthea sau đó biến thành chiếc sừng sự sống (cornucopia), hay còn gọi là “sừng thịnh vượng”.
Chòm sao Ma Kết cũng được cho là có liên quan đến Pan, vị thần mang hình dạng con dê. Câu chuyện kể rằng ông đã biến mình thành sinh vật có đuôi cá và nhảy xuống sông để thoát khỏi con quái vật Typhon.
Minh họa
Các ngôi sao sáng của chòm sao Ma Kết tạo thành một hình tam giác với các đỉnh là α2 Capricorni (Giedi), δ Capricorni (Deneb Algiedi), và ω Capricorni. Phương pháp nối các ngôi sao của Ptolemy trong việc xác định hình dáng các chòm sao đã có ảnh hưởng lớn. Ma Kết thường được vẽ thành hình một con dê có đuôi cá.
H. A. Rey đã đề xuất một cách hình dung khác, trong đó tạo hình con dê thể hiện rõ ràng hơn. Đầu của con dê được tạo thành từ ba ngôi sao ι Cap, θ Cap và ζ Cap. Sừng của con dê nhô ra với các ngôi sao γ Cap và δ Cap, trong đó δ Cap nằm ở đầu sừng và có độ sáng thứ ba. Đuôi của con dê bao gồm các ngôi sao β Cap và α2 Cap, với β Cap có độ sáng thứ ba. Chân sau của con dê được tạo thành từ các ngôi sao ψ Cap và ω Cap, cả hai đều có độ sáng thứ tư.
Lịch sử
Ma Kết lần đầu tiên được ghi chép lại qua các hình ảnh trên một con dấu hình trụ từ khoảng thế kỷ 21 TCN, và sau đó trở nên rõ ràng trong các danh mục sao của người Babylon trước năm 1000 TCN. Vào thời kỳ Đồ Đồng Sớm, điểm chí tuyến mùa đông rơi vào chòm sao này nhưng do sự chuyển động tiến của các điểm phân, hiện nay điểm chí tuyến tháng 12 lại rơi vào chòm sao Nhân Mã. Mặt trời hiện nay nằm trong chòm sao Capricornus (khác biệt với cung hoàng đạo Ma Kết trong chiêm tinh) từ cuối tháng 1 đến giữa tháng 2.
Mặc dù điểm chí tuyến mùa đông ở Bắc Bán Cầu không còn diễn ra khi mặt trời ở trong chòm sao Capricornus như đã từng cho đến năm 130 TCN, nhưng cung Ma Kết trong chiêm tinh vẫn được sử dụng để chỉ vị trí của điểm chí tuyến. Vĩ độ của vị trí cực nam của mặt trời vẫn được gọi là Vĩ tuyến Ma Kết và thuật ngữ này cũng áp dụng cho đường trên Trái Đất, nơi mặt trời chiếu thẳng vào đầu người vào giờ trưa ngày chí tuyến tháng 12.
Sao Hải Vương được phát hiện bởi nhà thiên văn học người Đức Johann Galle, gần Deneb Algedi (δ Capricorni) vào ngày 23 tháng 9 năm 1846. Chòm sao Ma Kết có thể nhìn thấy rõ nhất từ châu Âu vào lúc 4:00 sáng vào tháng 9 (mặc dù theo ranh giới chòm sao hiện đại được xác định vào đầu thế kỷ 20, Neptune lúc đó thuộc phạm vi chòm sao Aquarius).
