Đấng tối cao cai quản các vị thần trên đỉnh Olympus đồng thời là Thần Bầu Trời, Thời Tiết, Bão Tố, Sét, Gió và Mây. Trong thần thoại Hy Lạp, Zeus được coi là “Cha của thần” và “Vua của vạn vật”. Thần cũng là người khai sinh ra Pháp Luật, Trật Tự, Công Lý, Quyền Lực, Vận Mệnh Con Người và Nhân Loại. Các biểu tượng của Zeus là tia sét, đại bàng, bò đực và cây sồi.
Trong tiếng Hy Lạp, thần Zeus được gọi với cái tên tên Δίας & Ζευς, vào thời cổ, Zeus là Ζεύς, Ζεῦ, Διός & Διί. Tên La Mã của Zeus là Jupiter, hoặc Jove và trong tiếng La Tinh là Luppiter và Lovis.
| Zeus | |
 |
|
| Tên khác | Jupiter (trong thần thoại La Mã) |
| Bảo hộ | Bầu trời, mưa, bão, luật lệ, lời thề và thời tiết. |
| Linh thú | Đại bàng |
| Vợ | Metis, Themis và Hera |
| Con cái | Artemis, Apollo, Athena, Hebe, Persephone, Dionysos, Herakles, Hermes, Hephaistos, Ares, … |
| Biểu tượng | Tia chớp, Aegis (khiên quyền năng), cán cân |
| Gia đình | Cronus (cha), Rhea (mẹ), Poseidon, Hades (anh em trai), Hestia, Demeter, Hera (chị em gái) |
| Nơi ở | Núi Olympus |
| Thờ phụng tại | Thebes |
Thần thoại
Zeus là đứa con thứ sáu và là con trai thứ ba của Cronus và Rhea. Vì ám ảnh và mặc cảm với tội lỗi giết cha giành ngôi báu, Cronus luôn lo sợ chính con ruột sẽ trừng phạt và lật đổ mình giống như vậy. Cho nên, Cronus đã hạ lệnh Rhea mang những đứa con mới sinh đến để ông nuốt chửng, tránh hậu họa về sau. Lần lượt là ba người con gái Demeter, Hera, Hestia và hai con trai là Hades và Poseidon.
Không thể để đứa con tiếp theo bị người chồng hung ác ăn thịt, Rhea đã khóc lóc cầu xin nữ thần Gaia giúp đỡ. Theo lời khuyên của nữ thần, Rhea đã bỏ trốn đến trong một hang động trên núi Ida ở Crete và hạ sinh Zeus, đồng thời giao nhiệm vụ bảo vệ, nuôi dưỡng đứa trẻ cho các linh hồn Daimones, Kouretes và Daktyloi. Để che giấu tiếng khóc của Zeus khỏi Titan Cronus, những vị thần linh này đã nhảy nhót điên cuồng với mũi giáo và khiên nhằm phát ra tiếng ồn lớn. Trong lúc đó, Rhea lừa Cronus nuốt một viên đá bọc trong chăn thay cho Zeus.
Càng lớn càng khôi ngô tuấn tú, Zeus gặp gỡ và yêu say đắm Metis, con gái của Oceanus, vị thần đại dương, và Tethys, nữ thần các dòng sông và nước. Metis là một trong những nữ Titan thông thái nhất với khả năng dự đoán tương lai và đưa ra những chiến lược sáng suốt. Bà là người có công lao to lớn trong việc giúp Zeus lật đổ Cronus và cứu lấy anh chị của mình, bằng hỗn hợp mù tạt và rượu vang khiến Kronos phải nôn ra những đứa con trong bụng.
Không lâu sau, Zeus đã liên minh với các anh chị em của mình, đồng thời đến Tartarus thuyết phục các Cyclopes cổ đại chế tạo vũ khí. Cyclopes đã tạo ra Mũ Đen cho Hades, Đinh Ba cho Poseidon và Tia Sét cho Zeus. Sau đó, Zeus đã tiêu diệt Kampe, người phụ nữ rồng đang canh giữ cho các Cyclopes cổ đại khác và Hekatonkheires, giải phóng và thuyết phục họ về phe.
Một cuộc chiến giành quyền cai trị vũ trụ, được gọi là Titanomachy, kéo dài suốt mười năm trời ròng rã. Cuối cùng, Cronus và các Titans đồng minh đã bại trận dưới liên minh của Zeus. Thần đã giam cầm Cronus và các Titan như Iapetos, Coeus, Crius và Hyperion trong Tartarus, một vực thẳm sâu thẳm dưới lòng đất, mãi mãi. Menoitios thì bị Zeus đánh trúng bằng Tia Sét và bị ném vào Erebos. Cung điện tại núi Othrys bị chôn vùi dưới hàng trăm viên đá do Hekatonkheires ném xuống. Bi thảm nhất là Titan Atlas, bị nguyền rủa phải nâng đỡ cả bầu trời trên vai. Một hình phạt vĩnh cữu, và cũng là một biểu tượng nổi tiếng đến tận ngày nay đại diện cho sức chịu đựng , sức mạnh vượt trội của con người trước những trách nhiệm khổng lồ.
Đặc điểm và tính cách
Zeus được mô tả là người đàn ông da trắng cao lớn, thân thể cường tráng, râu nâu hoặc đen và mái tóc tối màu, giống như cha của thần, Kronos cũng như hai người anh em Poseidon và Hades. Zeus là một trong ba vị thần mạnh nhất, cùng với Poseidon và Hades. Theo thần thoại Hy Lạp cổ, Zeus mạnh hơn tất cả các thần ngay cả khi tập hợp lại nên ai đều e ngại sức mạnh của Zeus và chẳng một ai muốn đối đầu trực tiếp với vị Đấng Tối Cao này.
Zeus thực sự là thần Chính nghĩa. Zeus tạo ra công lý, luật lệ, danh dự, trật tự và là vị thần bảo hộ lời thề, nhiệt huyết cũng như sự lãnh đạo. Zeus cũng là vị thần của Danh dự. Thần Zeus luôn tự hào về danh vị của mình, yêu thích việc nhúng tay vào những câu chuyện xảy ra dưới dân gian. Với tư cách là Vua của thần, Zeus cũng đòi hỏi sự tôn trọng nhất định từ mọi người. Zeus thực hiện công lý theo ý muốn của mình và sẽ không ngần ngại việc trừng phạt những kẻ dám xúc phạm thần thánh. Dù là người phân phát công lý, Zeus lại vô cùng nổi tiếng với tính cách đa tình và bay bướm. Giai thoại đánh ghen của Hera, người vợ cuối cùng của Zeus, đã trở thành những sự kiện nổi bật góp phần không nhỏ cho độ phổ biến của thần thoại Hy Lạp.
Các cuộc hôn nhân
Metis
Sau cuộc chiến giành quyền cai trị, Zeus kết hôn với người em họ Metis, nữ Titan đại diện cho sự khôn ngoan và trí tuệ. Nhận được lời tiên tri từ Prometheus rằng Metis sẽ hạ sinh một đứa con trai có sức mạnh vượt trội hơn cả Zeus, thần đã nuốt chửng bà trong lúc bà đang mang thai. Tuy nhiên, do Metis bất tử, bà đã hạ sinh con gái bên trong Zeus. Khi con gái trưởng thành, Zeus đã phải chịu đựng cơn đau đầu khủng khiếp và nhờ Hephaestus đập vào đầu mình bằng một chiếc rìu. Hephaestus làm theo và Athena – nữ thần trí tuệ và chiến tranh chính nghĩa, đã xuất hiện với đầy đủ giáp trụ.
Themis
Người vợ tiếp theo là Themis, dì của Zeus và là nữ Titan Công lý. Khi bà sinh ra The Moirae (thần Định mệnh), The Horae (thần Mùa màng) và Astraea (thần Công lý), Zeus đã quyết định chấm dứt cuộc hôn nhân này vì lo sợ sẽ có một đứa con mạnh mẽ hơn.
Tiếp theo, Zeus kết hôn với Eurynome, chị gái của Metis, và có với bà ba Nữ Thần Graces. Sau đó, Zeus phải lòng người chị của mình, Demeter, và có con gái là Persephone. Zeus cũng kết hôn với Mnemosyne, nữ Titan Ký ức và sinh ra nữ thần Muses.
Hera
Người vợ cuối cùng của Zeus là Hera, chị gái của Zeus đồng thời là người vợ đẹp nhất. Ban đầu, Hera không hề yêu Zeus do bà là nữ thần bảo hộ hôn nhân gia đình nên cực kỳ ghét tính cách đa tình của thần. Không điều gì có thể làm khó Vua vạn vật. Thần Zeus đã tự biến mình thành một chú chim cu nhỏ bị thương trong cơn bão và bay đến khung cửa sổ của Hera. Nữ thần động lòng thương xót, đón chú chim vào nhà và chăm sóc tận tình. Zeus sau đó hiện lại hình dạng thật của mình và ngỏ lời kết hôn. Hera nhận ra sự mưu mẹo và tấm lòng thành của Zeus nên đã đồng ý kết hôn với thần. Zeus chỉ chung thủy với Hera trong 30 năm, sau đó thần bắt đầu lừa dối bà với nhiều phụ nữ khác. Điều này đã dẫn đến nhiều câu chuyện đánh ghen nổi tiếng của Hera dành cho “con rơi và tình nhân” của Zeus.
Tầm quan trọng và sức mạnh
Zeus là một trong ba vị thần quyền năng nhất, xếp ngang hàng với hai người anh em là Poseidon và Hades. Thực tế, nhiều sử sách ghi chép cho rằng Zeus mạnh hơn tất cả các vị thần gộp lại, vì họ rất sợ hãi trong việc đối đầu trực diện. Là thần Bầu trời, Zeus có quyền kiểm soát tuyệt đối với gió, sấm sét, mưa, mây, chớp và thời tiết. Thần còn nắm quyền chuyển động của các vì sao, ngày, đêm, mặt trời và mặt trăng; quyết định tuổi thọ của loài người và tác động của thời gian. Zeus thậm chí điều khiển được sức mạnh của tất cả các con và chị em của mình, thậm chí có thể ban hoặc tước bỏ quyền năng của họ. Tuy nhiên, quyền năng về số phận của Zeus lại yếu hơn so với ba nữ thần Định mệnh (Moirae).
Về thể chất, Zeus vô cùng mạnh mẽ. Thần Zeus có thể nâng cả núi non và di chuyển với tốc độ đáng kinh ngạc. Vũ khí mạnh nhất của Zeus chính là tia chớp, với khả năng xẻ núi, nung chảy đất, làm bay hơi các hòn đảo, đun sôi biển cả và san bằng các thành phố. Thậm chí, vũ khí ấy mạnh đến mức có thể phá hủy cả cơ thể bất tử của thực thể thần thánh.
Có quyền lực và thể chất vô hạn là thế, Zeus vẫn e dè trước hai người anh em Poseidon và Hades, vì họ là những vị thần gần với sức mạnh và uy lực của ông nhất. Zeus hiếm khi áp đặt quyền lực của mình lên họ. Dù vậy, Poseidon và Hades vẫn thừa nhận không thể sánh kịp với Zeus.
Sức ảnh hưởng với con người
Zeus được tất cả người Hy Lạp thờ phụng và coi là vị thần bảo trợ cho các vị vua. Thần chính là nguồn cảm hứng của Công lý, Pháp luật, Danh dự, Trật tự, Lời thề, Nhiệt huyết, Hiếu khách và Lãnh đạo. Thần Zeus sẽ trừng phạt những kẻ làm điều ác nhân và tiêu diệt bất kỳ ai vi phạm lời thề của mình. Thần còn kiểm soát các sự kiện trong trận chiến. Zeus đại diện cho cuộc sống của con người, là hình ảnh cao quý nhất tượng trung cho nền văn minh và văn hóa Hy Lạp.
Anh chị em
Bạn đời và tình nhân
- Metis: Vợ đầu tiên và cũng là em họ của Zeus, con gái của Oceanus và là nữ Titan đại diện Lý trí khôn ngoan. Mẹ của Athena.
- Themis: Vợ thứ hai và là dì của Zeus, chị gái của Cronus và nữ Titan của Luật lệ và Công lý.
- Eurynome: Vợ thứ ba của Zeus và là em gái của Metis.
- Demeter: Chị gái của Zeus và là nữ thần Lúa mì, Mùa vụ, Thu hoạch, Nông nghiệp và Sinh sản.
- Mnemosyne: Vợ thứ tư của Zeus và là em gái của Themis, nữ Titan của Ký ức và Văn chương.
- Leto: Bạn gái cũ của Zeus, nữ Titan của Khiêm nhường. Mẹ của Apollo và Artemis.
- Hera: Vợ thứ năm và cuối cùng của Zeus. Là nữ hoàng của các vị thần và là nữ thần Phụ nữ, Hôn nhân, Sinh nở, Bầu trời, Thiên đàng, Vương quyền và Hoàng gia. Mẹ của Hephaestus, Ares, Enyo, Angelos, Hebe và Eileithyia.
- Maia: Một trong các Pleiades và con gái của Atlas. Mẹ của Hermes.
- Semele: Công chúa Thebes, con gái của Cadmus. Mẹ của Dionysus.
- Danae: Công chúa Argos và mẹ của Perseus.
- Alkmene: Công chúa Thebes và là chắt của Zeus. Mẹ của Herakles.
- Aegina: Con gái của thần sông Asopus và mẹ của Vua Aeacus.
- Europa: Công chúa Phoenicia, nữ hoàng Crete và là mẹ của Minos, Rhadamanthys và Sarpedon.
- Leda: Nữ hoàng Sparta và mẹ của Castor, Polydeuces, Clytemnestra và Helen of Troy.
- Othreis: Một nàng tiên Oread và mẹ của Meliteus.
Con cái
- Moirai (Fates) và The Horae (Con gái với Themis)
- Kharites (Con gái với Eurynome)
- Muses (Con gái với Mnemosyne)
- Persephone (Con gái với Demeter)
- Apollo và Artemis (Con với Leto)
- Hebe, Ares, Enyo, Eris, Angelos, Hephaistos và Eileithyia (Con với Hera)
- Athena (Con gái với Metis)
- Aphrodite (Con gái với Dione trong một số thần thoại)
- Hermes (Con trai với Maia)
- Dionysus (Con trai nửa thần với Semele)
- The Litai
- Kaerus (Con với Tyche)
- Britomartis (Con gái với Karme)
- Pandia (Con gái với Selene)
- Ersa (Con gái với Eos)
- Aegipan (Con trai với Boetis)
- Palici (Con gái với Thalia)
- Agdistis và Manes (Con cái của Gaia)
- Herakles (Con trai với Alkmene)
- Perseus (Con trai với Danae)
- Minos, Rhadamanthys và Sarpedon (Con cái với Europa)
- Helen và Polydeukes (Con cái với Leda)
- Tantalus (Con trai với Plouto)
- Meliteus (Con trai với Othreis)
Biểu tượng
- Tia sét, cơn bão và tiếng sấm: Vì Zeus là thần của Sấm Sét và Tia Chớp. Những tia chớp này cũng cho phép ông kiểm soát thời tiết và tiêu diệt bất cứ thứ gì Zeus không ưa.
- Aegis: Một chiếc khiên mạnh mẽ mà Zeus đã sử dụng trước khi trao lại cho cô con gái Athena yêu quý của mình.
- Cán cân: Vì Zeus là thần của Công lý và Pháp luật.
- Cây sồi: Là vật liệu vững chắc và mạnh mẽ, ám chỉ sự ổn định và bảo hộ của Zeus.
- Cây ô liu
- Cây linh lan
- Cầu vồng
- Nike (nữ thần Chiến thắng)
- Chim sấm (sinh vật thần thoại)
- Quyền trượng hoàng gia
Linh thú
- Đại bàng: Tượng trưng sự mạnh mẽ và vương giả của Zeus. Vì đại bàng thường bay lượn dưới ánh nắng mặt trời, con vật này còn biểu trưng cho sự thuần khiến và lòng dũng cảm. Đại bàng cũng nổi tiếng với tầm nhìn xuất sắc, cho thấy được Zeus là vị thần nhìn thấu tất cả.
- Cừu
- Sư tử
- Hổ
- Chó sói: Một sinh vật mạnh mẽ của đất liền, được tôn trọng và sợ hãi.
- Gõ kiến
- Puma (còn gọi là cougar hay báo núi).
- Tê giác
- Gấu
- Bò
- Chó chăn cừu
- Sóc
- Thiên nga
- Cú
- Rắn hổ mang
- Linh cẩu
Sự thật thú vị
- Zeus là vị thần có nhiều con nhất. Tuy nhiên, Hera, vợ của thần Zeus không có con với người khác vì bà là nữ thần bảo hộ Hôn nhân.
- Tên gọi của Zeus trong Thần Thoại La Mã là Jupiter hoặc Jove.
- Các Thế vận hội Olympic được tạo ra để tôn vinh Zeus.
- Người Hy Lạp cổ đại tin rằng sấm sét là dấu hiệu cảnh báo cơn giận của Zeus sắp đến.
- Zeus trong tiếng Hy Lạp cổ có nghĩa là “trời” hoặc “chiếu sáng.”
