PHANES

Đặc điểm

Phanes có đôi cánh vàng lộng lẫy và cơ thể được bao bọc bởi những vòng xoắn của rắn. Vẻ ngoài của ông được mô tả là tuyệt đẹp, đường nét nam tính, nhưng bản thân ông lại đồng thời mang cả hai giới tính tương tự như vị thần Hermaphroditus.

Gia đình

Phanes là con trai của Chronos, Chúa tể Thời gian. Ông cũng là anh trai của Ananke, nữ thần Nguyên thủy và là hiện thân của định mệnh, số phận. Tùy theo từng thần thoại, Nyx được coi là bạn đời của Phanes, và cùng nhau, họ tạo ra tất cả sự sống trên Trái Đất, tương tự vai trò của Gaia và Uranus.

Thần thoại

Trong thần thoại Orphic, Phanes thường được đồng nhất với Eros hoặc Mithras. Ông được khắc họa là vị thần xuất hiện từ quả trứng vũ trụ có con rắn quấn quanh, gọi là quả trứng Orphic. Ông đội mũ và có đôi cánh vàng rộng. Thế giới trong thần thoại Orphic khá khác biệt so với các huyền thoại mà Homer và Hesiod đã đưa ra. Các học giả sau này cho rằng thần thoại Orphic có thể được xem là “không phải Hy Lạp”, thậm chí “thuộc về Á Châu”, do tính hai mặt vốn có của nó.

Chronos là người tạo ra quả trứng Orphic, từ đó Phanes hoặc còn được gọi là Phanes-Dionysus, vị thần đầu tiên, được sinh ra. Phanes là một vị thần mạnh mẽ, mặc dù trong một bài thánh ca Orphic nguyên thủy, ông được gọi là “Chúa tể Priapos” tức vị thần thống trị khía cạnh sinh sản. Tuy nhiên, một số người lại coi Phanes là androgynous (cả hai giới tính), thể hiện sự kết hợp giữa nam và nữ, tương tự như một số vị thần song tính trong văn hóa Hy Lạp.

Phanes còn hiện thân cho ánh sáng và những điều tốt đẹp, vì thế tên của ông có nghĩa là “mang ánh sáng” hoặc “tỏa sáng”. Được coi là Đấng tạo hóa đầu tiên, ông xuất hiện từ vực thẳm và sinh ra vũ trụ. Trong một số tác phẩm, Nyx là con gái của Phanes hoặc là vợ lớn tuổi của ông và được “Cha đẻ hài kịch” Aristophanes nhìn nhận với sự xuất hiện cùng thời Phanes. Theo Aristophanes, Phanes (dưới cái tên Eros) được sinh ra từ một quả trứng do Nyx tạo ra và đặt vào lòng vô tận của Erebus. Sau đó, ông giao hợp với Chaos và tạo ra các sinh vật bay.

Trong văn học Orphic, người ta tin rằng Phanes được nở ra từ quả trứng vũ trụ của Chronos và Ananke hoặc Nyx, khi các vị thần này đang trong dạng con chim đen và gió. Người vợ của ông, Nyx, gọi ông là Protogenos. Khi Nyx tạo ra màn đêm, Phanes tạo ra ban ngày tạo nên mối quan hệ đối lập và tương trợ. Phanes được phong làm chúa tể của các vị thần. Truyền thống Orphic mới này nói rằng Phanes đã truyền cây quyền trượng cho Nyx. Sau đó bà trao lại cho con trai Ouranos. Tiếp đến, Cronus cướp báu vật này từ cha là Ouranos. Cuối cùng, món đồ thiêng liêng đã bị Zeus chiếm lấy và hiện tại đang sử dụng. Một số tài liệu Orphic nói rằng Zeus dự định sẽ chuyển qua cho Dionysus.

Theo học giả Athen Damascius, Phanes là vị thần đầu tiên “có thể diễn tả và được chấp nhận bởi tai người” (“πρώτης ητόν τι ἐχούσης καὶ σύμμετρον πρὸς ἀνθρώπων ἀκοάς”), nghĩa là vị thần Nguyên thủy đầu tiên con người cổ đại nhận thức và am hiểu sâu sắc. Một bài Orphic Hymn có đoạn:

You scattered the dark mist that lay before your eyes and, flapping your wings, you whirled about, and throughout this world you brought pure light. For this I call you Phanes, I call you Lord Priapos, I call you sparkling with bright eyes.

Ngài xua tan màn sương đen tối trước mắt. Ngài vỗ đôi cánh. Ngài quay cuồng khắp thế giới và mang đến thứ ánh sáng thuần khiết. Vì điều này, ta gọi ngài là Phanes, ta gọi ngài là Chúa tể Priapos, ta gọi ngài là Đấng tỏa sáng với đôi mắt rực rỡ.

Bản thảo ghi chép thần thoại Orphic lâu đời nhất trên thế giới tên Papyrus Derveni nhắc đến Phanes:

Of the First-born king, the reverend one; and upon him all the immortals grew, blessed gods and goddesses and rivers and lovely springs and everything else that had then been born; and he himself became the sole one.

Vị vua đầu tiên, vị thần đáng kính. Từ ngài, tất cả các vị bất tử đã được sinh ra, những nam thần và nữ thần đầy phúc lành. Các dòng sông, suối nguồn tươi đẹp và vạn vật cũng được tạo hóa vào thời điểm ấy. Chính ngài là vị Đấng cao duy nhất.

Trong Orphic Hymns, Phanes-Protogonus được đồng nhất với Dionysusd dưới nhiều tên gọi như Protogonus và Eubuleus ở các bộ sưu tập.

Quyền năng và sức mạnh

Phanes thuộc nhóm thần Nguyên thủy và là vị vua kiến tạo Vũ trụ. Ông sở hữu nhiều quyền năng mạnh mẽ bao gồm:

• Điều khiển Genesis và sinh sản: là khả năng thao túng sự sáng tạo và sự sinh sản của vạn vật.
• Điều khiển sáng tạo: Sở hữu sức mạnh trong việc tạo ra sự sống và các thực thể mới.
• Năng lượng vô hạn
• Cai quản vũ trụ
• Sức mạnh thao túng linh hồn và sự sống vô song
• Sáng tạo thần thánh: Có thể tạo ra các vị thần.
• Photokinesis vô địch: Điều khiển ánh sáng ở mức độ cực kỳ mạnh mẽ.
• Psychokinesis bậc nhất: Thao túng vật chất và tư duy bằng tâm trí.
• Điều khiển cảm xúc
• Dịch chuyển tức thời
• Bay
• Tiên đoán
• Ẩn thân thần thánh: Phanes có thể vô hình đối với tất cả mọi người, kể cả các vị thần.
• Cơ thể của một Đấng Nguyên thủy (Protogenoi)
• Bất khả xâm phạm
• Tái sinh/Nhân bản nhanh chóng
• Bất tử
• Quyền lực tối thượng