Hestia (tiếng Hy Lạp cổ: Ἑστία, nghĩa là “bếp lửa” hoặc “chốn quây quần bên bếp lửa”) là nữ thần Hy Lạp bảo trợ cho bếp lửa gia đình, mái ấm, trật tự đúng đắn của đời sống gia đình và nội trợ, lửa thiêng, nhà nước. Bà bảo vệ sự linh thiêng của ngôi nhà và là thần bảo hộ cho Hội đồng Nhà nước cùng Nghị viện. Là con gái trưởng và con đầu lòng của Cronus và Rhea, Hestia đại diện cho sức mạnh của sự gắn kết trong gia đình, lửa ấm, và những giá trị cốt lõi của một mái nhà, được tôn kính như một vị thần quyền năng, nhân hậu. Theo truyền thuyết Hy Lạp, bà được tôn vinh như một huyền thoại.
Trong đời sống hàng ngày, Hestia luôn được dâng phần lễ vật đầu tiên trong mỗi bữa ăn, thể hiện sự kính trọng đặc biệt dành cho bà. Trong cộng đồng, bếp lửa tại prytaneum (hội trường công quyền) là nơi thờ phụng chính thức của bà. Khi một thuộc địa mới được thành lập, người ta sẽ mang lửa từ những khu bếp lửa công cộng của Hestia tại thành phố mẹ đến vùng định cư mới như một biểu tượng cho sự kết nối và bảo trợ của nữ thần dành cho cư dân.
| Hestia | |
 |
|
| Tên khác | Vesta (thần thoại La Mã), “Hestia First and Last” (Hestia Đầu Tiên và Cuối Cùng, ám chỉ thứ tự của bà trong nghi lễ tôn thờ) |
| Bảo hộ | Mái ấm, lò sưởi, bàn thờ, lửa, thức ăn và gia đình. |
| Biểu tượng | Lò sưởi và lửa |
| Gia đình | |
Tiểu sử
Thuở ấu thơ
Hestia là con đầu lòng của Cronus (Titan Thời Gian) và Rhea (Titan của Tình Mẫu Tử). Vì lo sợ bị chính con ruột lật đổ, Cronus đã nuốt chửng tất cả ngay sau khi vừa được sinh ra. Suốt nhiều năm, Hestia phải sống bên trong dạ dày của Cronus cho đến khi Zeus, em trai út của bà, dùng mưu kế buộc Cronus nôn ra những đứa con bị nuốt trước đó. Hestia là người cuối cùng được giải thoát khỏi dạ dày của Cronus, nền bà vừa là đứa con lớn tuổi nhất, vừa là người nhỏ tuổi nhất trong số các con của Rhea.
Hestia cũng tham gia vào Titanomachy, hay còn gọi là Cuộc đại chiến giữa các vị thần và Titan. Đây là cuộc chiến thiết lập quyền cai trị thế giới cho những vị thần và trừng phạt Cronus cùng những người ủng hộ ông ta. Sau khi các vị thần giành chiến thắng, Hestia trở thành một trong mười hai vị thần trên đỉnh Olympus. Tuy nhiên, về sau, bà đã nguyện nhường lại vị trí cao quý này cho thần Dionysus, thể hiện sự hy sinh cao cả và vai trò của bà trong việc duy trì mối quan hệ hòa bình giữa thần với thần.
Thần thoại
Sắc đẹp của Hestia đã thu hút sự chú ý của Apollo và Poseidon, hai vị thần Olympus đẹp trai và vô cùng uy quyền. Cả hai đều ngỏ ý muốn kết hôn với bà. Tuy nhiên, Hestia không muốn lập gia đình nên đã cầu xin Zeus ban cho mình lời thề trinh tiết để trở thành một nữ thần đồng trinh.
Chỉ duy nhất một lần, sự trinh trắng của Hestia bị đe dọa nghiêm trọng. Sau một bữa tiệc linh đình với sự tham dự của tất cả các vị thần, khi mọi người đã say ngủ, Priapus – vị thần phì nhiêu, con trai của Aphrodite và Dionysus – lén lút tiến đến chỗ Hestia với ý định cưỡng đoạt bà trong lúc bà đang ngủ. Tuy nhiên, đúng lúc đó, một con lừa đã kêu vang lên, đánh thức Hestia. Khi thấy Priapus đang chuẩn bị thực hiện hành vi đồi bại, Hestia hét lên kinh hoàng. Tiếng hét của bà khiến Priapus hoảng sợ và bỏ chạy, bảo toàn được sự trinh trắng của nữ thần.
Ngai vàng Olympus
Zeus có một người con trai bán thần với công chúa người phàm Semele, được đặt tên là Dionysus. Trong khi những đứa con khác thường gan dạ và thích phiêu lưu, Dionysus chỉ tập trung việc nghiền nát nho, nghiên cứu và tạo ra rượu vang với hương vị tuyệt hảo. Thức uống này khiến Zeus vô cùng kinh ngạc và mê đắm nên thần đã ban cho Dionysus sự bất tử và một ngai vàng trên đỉnh Olympus.
Tuy nhiên, Olympus khi đó đã có 12 ngai vàng tượng trưng 12 vị thần và con số 13 được coi là không may mắn nên Zeus bắt đầu phân vân về quyết định này. Hestia, nữ thần của lò sưởi, vốn đã cảm thấy mệt mỏi với những mâu thuẫn không hồi kết trong gia đình thánh thần, liền hoan hỉ nhường lại vị trí và ngồi kế bên bếp lửa. Sau đó, bà trở thành người canh giữ ngọn lửa thiêng liêng của đỉnh Olympus, duy trì vai trò là biểu tượng hòa bình và sự ổn định.
Biểu tượng
- Lò sưởi thiêng: Mỗi thành phố của Hy Lạp cổ đại đều có một lò sưởi thiêng được giữ cho ngọn lửa không bao giờ tắt, tượng trưng cho sự hiện diện vĩnh cửu của Hestia.
- Con lừa: Loài vật gắn liền với câu chuyện bảo vệ trinh tiết của Hestia, khi tiếng kêu của nó đã đánh thức nữ thần khỏi nguy hiểm.
- Ngọn lửa và lò sưởi: Biểu tượng chính của Hestia, đại diện cho sự ấm áp, sự sống và sự hòa thuận trong gia đình và cộng đồng.
- Con sếu: Một biểu tượng cho sự điềm tĩnh và tận tụy, giống như vai trò của Hestia trong việc gìn giữ ngọn lửa thiêng.
- Con heo: Biểu tượng liên quan đến sự hiến tế và phồn thực, gắn liền với các nghi thức thờ cúng Hestia.
Sự thật thú vị
- Hestia là vị thần có ít câu chuyện thần thoại được kể lại nhất trong số các vị thần trên đỉnh Olympus.
- Bà được biết đến là vị thần “dịu dàng” và “tử tế” nhất trong tất cả các thần linh.
- Không giống các vị thần khác, Hestia chưa từng gây ra bất kỳ rắc rối nào, khiến bà trở thành hiện thân của sự yên bình.
- Là con gái đầu lòng của Rhea và Cronus, Hestia cũng là người được sinh ra sớm nhất. Tuy nhiên, do bị Cronus nuốt vào và sau đó nhả ra cuối cùng, bà cũng được coi là người trẻ nhất trong số các anh chị em.
- Bà đã tự nguyện từ bỏ vị trí của mình trong 12 thần Olympus để nhường chỗ cho Dionysus.
- Trong một số tác phẩm nghệ thuật, Hestia được miêu tả như một ngọn lửa sống động, hiện thân của chính lò sưởi và sự ấm áp mà bà cai quản.
- Trong thần thoại La Mã, Hestia được gọi là Vesta. Và nữ tu sĩ giữ lửa thiêng trong đền thờ Vesta được gọi là Vestal.
